Παλιά το «μέλλον» ήταν διαφορετικό, είχε στυλ, τηλέφωνα ενσωματωμένα στον καρπό του χεριού μας, ρομπότ με νοημοσύνη και αυθημερόν ταξίδια στη Σελήνη. Τι από αυτά έχουμε σήμερα;
Το μέλλον, μια συμβολική και ταυτόχρονα μαγική λέξη, ανέκαθεν δελέαζε τα πλήθη, τα έκανε να κρέμονται εκστασιασμένα από τα χείλη των εκάστοτε «προφητών». Πώς θα είναι η ζωή μετά το 2000: Ουτοπικές μητροπόλεις με θεόρατους ουρανοξύστες. Ιπτάμενα αυτοκίνητα συνωστίζονται σε αόρατες, νοητές, υπερυψωμένες λεωφόρους. Ρομπότ οικιακοί βοηθοί και ρομπότ στην υπηρεσία της Τάξης. Η μέση οικογένεια μένει σε εξυπνα σπίτια που εκτελούν φωνητικές εντολές και τρώει πλήρη γεύματα, υπερσυμπυκνωμένα σε μορφή χαπιού.
Βρισκόμαστε λίγο πριν το τέλος του 2012 και την τελευταία φορά που κοίταξα έξω από το παράθυρο, δεν περνούσε κανένα ιπτάμενο αυτοκίνητο, ούτε μου έφερε το κολατσιό μου ο C-3PO (home edition). Ο υπολογιστής μου δεν έχει το μέγεθος ντουλάπας ούτε ένα κόκκινο στρογγυλό «μάτι» αντί για οθόνη. Ο «κυβερνοχώρος» δεν είναι μια 3D εικονική πραγματικότητα με μαύρο φόντο και φωτεινό πλέγμα από πράσινο νέον. Οι ιπτάμενες DeLorean δεν ταξιδεύουν στο χρόνο μόλις πιάσουν τα 88 mph ούτε μας έχουν επισκεφτεί νοήμονα όντα από άλλο πλανήτη (;).
Την τελευταία φορά που κοίταξα έξω από το παράθυρο, δεν περνούσε κανένα ιπτάμενο αυτοκίνητο, ούτε μου έφερε το κολατσιό μου ο C-3PO. […] Ο «κυβερνοχώρος» δεν είναι μια 3D εικονική πραγματικότητα με μαύρο φόντο και φωτεινό πλέγμα από πράσινο νέον.
Το μέλλον ίσως δεν είναι αυτό που περιμέναμε. Η κλωνοποίηση προκαλεί αμηχανία και νομοθετείται ο αυστηρός περιορισμός της. Οι γενετικά μεταλλαγμένες τροφές εξοβελίζονται εις πυρ το εξώτερον από τις περιβαλλοντικές οργανώσεις. Τα αυτοκίνητα μας καίνε ακόμα ορυκτά καύσιμα και πατάνε σε τέσσερις ρόδες. Ο χρόνος παραμένει ευθύγραμμος και αδάμαστος. Δεν έχουμε βιονικά τροποποιημένα σώματα ούτε εμφυτευμένα μικροτσίπ – ίσα ίσα, τα απλά barcode ακόμα αναθεματίζονται από τους θρησκευτικούς ποιμένες. Τι πήγε …στραβά και το μέλλον είναι τόσο διαφορετικό από την ουτοπική ψηφιακή πραγματικότητα που μας είχαν υποσχεθεί «παλιά»;
Το άρθρο συνεχίζεται παρακάτω, μετά το σύντομο βίντεο «1957 vision of the year 2000».
Το μέλλον, παλιά.
Στην παγκόσμια έκθεση της Νεας Υόρκης το 1939, χιλιάδες επισκέπτες επιβιβάζονται στο τρενάκι Futurama για να ταξιδέψουν στον «Κόσμο του Αύριο»: βλέπουν ιδανικές πόλεις με ουρανοξύστες από ατσάλι και γυαλί, μέσα σε ζώες πρασίνου, υπερλεωφόρους και αυτοκίνητα σε ατρακτοειδές σχήμα, αγροκτήματα όπου το κάθε δέντρο αναπτύσσεται σε ιδανικό μικροκλίμα μέσα στο δικό του θόλο, θαυμαστές εφευρέσεις όπως …το φάξ, η τηλεόαση, οι λάμπες φθορίου.
Τις δεκαετίες των 40s, 50s και 60s όλοι μαγεύονταν από υποσχέσεις και διηγήσεις επιστημονικής φαντασίας για πόλεις-ουτοπίες, διαστημικές αποικίες και ρομπότ υπηρέτες. Οι αρχιτέκτονες σχεδίαζαν κτήρια χωρίς γωνίες, και η «διαστημική εποχή» έμπαινε στα μοντέρνα σπίτια με πλαστικά έπιπλα, φουσκωτούς καναπέδες και lava lamps. (Αυτά τα αντικείμενα μοιάζουν ακόμα φουτουριστικά, ετσι;)
Όμως ούτε ο Ιούλιος Βέρν, ούτε H. G. Wells, ούτε ο Arthur Clark ούτε τα άλλα ιερά τέρατα της επιστημονικής φαντασίας μπορούσαν να προβλέψουν οτι το μέλλον θα έρθει «μεταμφιεσμένο» και με τους δικούς του όρους, στο δικό του χρονοδιάγραμμα. Για παράδειγμα, η μηχανή του χρόνου, αν ποτέ κατασκευαστεί, δε θα έχει καμία ομοιότητα με αυτή της φωτογραφίας. Ίσως όχι για τεχνικούς λόγους, όσο γιατί κανένας απόφοιτος του ΜIT δε θα διέθετε τόσο χιούμορ ώστε να τοποθετήσει στο κόκπιτ μια δερμάτινη βικτωριανή πολυθρόνα κουρείου.
Μήπως το μέλλον, είναι ήδη εδώ;
Ο φουτουριστής συγγραφέας Alvin Toffler, το 1970 στο βιβλίο του «Future Shock» προέβλεπε πως η ανθρωπότητα στο μέλλον θα ζεί μια υπερ-βιομηχανική επανάσταση και εν τέλει θα πάθει σοκ, θα βρεθεί σε σύγχυση από την απίστευτη ταχύτητα της προόδου. Σήμερα, δεν έχουμε τρελαθεί από από ένα «μελοντολογικό σοκ», αλλά μάλλον έχουμε πάθει τεχνολογική πλήξη: Η πρόοδος της τεχνολογίας είναι κάτι το συνηθισμένο και δεν την αντιλαμβανόμαστε πλέον, τη θεωρούμε δεδομένη.
Σήμερα, δεν υπάρχει ένας υπερυπολογιστής που να «ξέρει τα πάντα». Είναι όμως έτσι; Για σκεφτείτε το λίγο… Η ανθρώπινη Γνώση βρίσκεται αποθηκευμένη στο ίντερνετ. Δε ρωτάμε τον «απόλυτο υπολογιστή». Ρωτάμε το Google. Η πληροφορία είναι τόσο ογκώδης, συχνή και τόσο προσιτή στην καθημερινή μας ζωή, όσο ποτέ. Μπορούμε να ανατρέξουμε σε τιτάνιο όγκο δεδομένων μέσα σε απειροελάχιστο χρόνο. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος επεξεργάζεται σήμερα πολύ μεγαλύτερο όγκο δεδομένων, χιλιάδες οπτικακουστικά ερεθίσματα, terabytes πληροφορίας που περνάνε μπροστά από τα μάτια μας. Ένας άνθρωπος του 1960 ονειρευόταν πως στο μέλλον θα υπάρχει ένα τηλέφωνο με οθόνη-μπαούλο, το εικονοτηλέφωνο. Σήμερα οι γιαγιάδες στις διαφημίσεις των εταιριών τηλεπικοινωνίας μιλάνε στο Skype.
Μπορεί να μην μιλάμε σε πομπούς ενσωματωμένους στην παλάμη ή στον καρπό μας. Αλλά, εδώ και μια δεκαετία ήδη, ένα κινητό τηλέφωνο βρίσκεται όλη την ημέρα πάνω μας, και το βράδυ που κοιμόμαστε, δίπλα μας στο κομοδίνο. Και πλέον, αυτοί οι «μαγικοί πομποδέκτες», τα κινητά τηλέφωνα, δεν είναι απλά τηλέφωνα, είναι μικροί φορητοί υπολογιστές. Ο επεξεργαστής ενός απλού smartphone έχει περισσότερη επεξεργασική ισχύ από τον καλύτερο επιτραπέζιο υπολογιστή μιας δεκαετίας πριν. Ήδη μιλάμε για την επαυξημένη πραγματικότητα (Google Project Glass). Οι υπολογιστές με οθόνες αφής είναι ήδη εδώ.
Τα αυτοκίνητα μπορεί να μην πετάνε, αλλά αρχίζουν αργά αλλά σταδιακά να απεξαρτώνται από τα ορυκτά καύσιμα – τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα δεν είναι κάτι το φουτουριστικό πλέον. Η έκφραση «αυτοκίνητο που κινείται με υδρογόνο» δεν ακούγεται πλέον σαν την εφεύρεση βγαλμένη από το εργαστήριο ενός τρελού επιστήμονα στο μακρινό μέλλον, αλλά είναι ήδη γεγονός που διαβάζουμε στις εφημερίδες, από την ομάδα Technical University of Crete Eco Racing του Πολυτεχνείου Κρήτης (Δείτε επίσης το αρχείο PDF: https://www.tucer.tuc.gr/files/TUCER_final_2.pdf). [ Γιατί η βενζίνη ή το πετρέλαιο δεν είναι ήδη παρελθόν για χάρη καθαρών μορφών ενέργειας; Το παράλογο και το ασύμφορο για την ανθρωπότητα, πάντοτε γινόταν νόμος, στην ιστορία: η πρόοδος πολλές φορές έχει θυσιαστεί στο βωμό της εξουσίας ή του κέρδους. ]
Το μέλλον δεν είναι αυτό που ήταν παλιά. Ή μήπως, είναι;
Τι συμβαίνει τελικά; Μήπως το «μέλλον» έχει έρθει και δεν το έχουμε καταλάβει; Η εξέλιξη έρχεται σε κύματα. Το «μαγικό» μπορεί αύριο να είναι πιο κοντά από ότι πιστεύαμε. Το μέλλον έρχεται, απλά όχι ταυτόχρονα και όχι με την ίδια ταχύτητα σε όλους τους τομείς. Και οι πολιτικές, οικονομικές ή άλλες συγκυρίες μπορεί να επηρρεάζουν την έλευση του «μέλλοντος», αλλά είτε το συνειδητοποιούμε είτε όχι, το μέλλον είναι εδώ. Μπορεί το 2013 οι Έλληνες να κάψουν περισσότερα ξύλα – μια πρωτόγονη μορφή θέρμανσης – από θα φανταζόταν ποτέ κανείς το 1993, για το μακρινό τότε 2013… Σήμερα στην Ελλάδα, βλέπουμε διαφημίσεις για τα θερμαντικά πάνελ με υπέρυθρη ακτινοβολία, που απευθύνονται στο μέσο νοικοκυριό. Ακόμα και το όνομα τους ακούγεται φουτουριστικό, αλλά είναι πραγματικότητα. Πείτε το αυτό σε κάποιον το 1993! Θα φαντάζεται οτι στο γκαράζ μας έχουμε όντως ιπτάμενα αυτοκίνητα.
Πώς είναι το μέλλον, σήμερα;
Δε χρειάζεται να βάλουμε πολύ φαντασία. Οι εξελίξεις γύρω μας και οι ειδήσεις για επαναστατικές τεχνολογίες που ξεπηδάνε από ερευνητικά εργαστήρια ανα τον κόσμο, προμηνύουν το υψηλής τεχνολογίας πεπρωμένο μας. Πολλές φορές είναι ήδη εδώ: Οι οθόνες αφής για παράδειγμα, εφευρέθηκαν μια εικοσαετία προτού βρουν εμπορική εφαρμογή και βγουν σε μαζική παραγωγή. Ας ρίξουμε λοιπόν μια ματιά του τι μας επιφυλάσσει το μέλλον:
Τα αυτοκίνητα σε μερικές δεκαετίες θα οδηγούνται μόνα τους, στον «αυτόματα πιλότο». Ήδη υπάρχουν αυτοκίνητα που φρενάρουν από μόνα τους όταν πλησιάσουν πολύ το προπορευόμενο όχημα. Στο άμεσο μέλλον, σε ορίζοντα διετίας, ίσως δούμε σε μαζική παραγωγή και την εφαρμογή μια άλλης τεχνολογίας που υπάρχει ήδη: Συσκευασίες τροφίμων που …τρώγονται. Τα Wikicells του καθηγητή του Harvard, David Edwards, είναι δοχεία και μεμβράνες φτιαγμένα από φαγητό: Ξεχάστε τα σακουλάκια, τα κουτάκια και τα τάπερ, θα μπορούμε πλέον να πλύνουμε και να φάμε τη συσκευασία ενός τροφίμου όπως ακριβώς τρώμε ένα μήλο με τη φλούδα, ή να την ξεφλουδίσουμε όπως τη φλούδα ενός πορτοκαλιού, αφού οι επαναστατικές αυτές συσκευασίες μπορούν να αποδομηθούν βιολογικά.
Στο ίδιο περίπου χρονικό διάστημα, θα δούμε και τα ηλεκτροπαραγωγικά (για την ακρίβεια πιεζο-θερμοηλεκτρικά) υφάσματα, που αναπτύσσονται ήδη στο πανεπιστήμιο Wake Forest των ΗΠΑ, υπό τον καθηγητή φυσικής David Carroll. Όχι, η κουρτίνα του σαλονιού δε θα φορτίζει την τηλεόραση, όχι ακόμα τουλάχιστον. Αλλά μια ειδική υφασμάτινη θήκη κινητού τηλεφώνου, θα παράγει ρεύμα ικανό να φορτίσει την μπαταρία του κινητού κατά 10-15% μέσα σε οκτώ ώρες, μετατρέποντας σε ηλεκτρισμό την θερμότητα από την τσέπη του παντελονιού μας.
Σε βάθος πενταετίας, ένα ολόκληρο δωμάτιο του σπιτιού μας, θα μπορεί να μετατραπεί σε μόνιτορ: Θα μπορούμε να παρακολουθούμε τις ειδήσεις στην επιφάνεια του τραπεζιού της κουζίνας, ή να πραγματοποιούμε μια βιντεοκλήση στην πόρτα του ψυγείου μας. Υπάρχουν ήδη τέτοια project στα σκαριά, είτε από τον Mark Rolston της εταιρίας Frog, ή κάτι αντίστοιχο από την εταιρία Corning της οποίας το βίντεο, αξίζει να δείτε, παρακάτω.
Το άρθρο συνεχίζεται παρακάτω, μετά το σύντομο βίντεο «A day made of glass».
Το μέλλον διαγράφεται λαμπρό (;)
Εσείς, πώς φαντάζεστε το μέλλον; Η τεχνολογία θα μας λύσει τα χέρια, και θα γίνει το μέσο με το οποίο θα πραγματωθεί η ουτοπική κοινωνία; Ή η εξελικτική κόντρα θα δημιουργήσει ανισότητες, οδηγώντας μας τελικά σε μια δυστοπία; Θα πάνε κάποτε τα πράγματα τόσο στραβά, αν η υπερβολική τεχνολογική πρόοδος μας ωθήσει στα όρια, και μετά τον …Τρίτο παγκόσμιο πόλεμο ζούμε σε μια steam-punk κοινωνία; Θα επαληθευτεί ο Albert Einstein* ή o H. G. Wells και επιστρέψουμε στην Εποχή του Χαλκού;
Δεν ξέρω με τι όπλα θα γίνει ο τρίτος παγκόσμιος πόλεμος, αλλά ο τέταρτος θα γίνει με ξύλα και πέτρες
Albert Einstein
Μάλλον όμως έχουμε μια πιο αισιόδοξη ματιά για το μέλλον – είναι έμφυτο χαρακτηριστικό του ανθρώπου να ελπίζει. Μας μαγεύει το άγνωστο αύριο και το τι αυτό θα φέρει μαζί του. Δε θα πάψουμε να κοιτάζουμε μέσα στη γυάλινη σφαίρα, με την κρυφή ελπίδα να δούμε ένα καλύτερο αύριο. Δεν θα πάψουμε ποτέ να ονειρευόμαστε για το μέλλον. Κι ας αλλάζει από εποχή σε εποχή η αντίληψη μας για το πώς θα είναι αυτό.
Viewz.gr
